รูปแบบดั่งเดิมของข้าวกล่องเบ็นโตะ คือ ข้าวสวยหุงสุกตากแห้งและ “โอนิกิริ" ที่ได้จากการปั้นข้าวให้เป็นก้อน
ข้าวกล่องเบ็นโตะในยุคสมัยที่ญี่ปุ่นยังแร้นแค้น บางครั้งก็ไม่มีกับข้าวชนิดอื่นบรรจุอยู่ด้วย มีเพียงแค่ข้าวสวยกับบ๊วยดองเท่านั้นแต่หลังจากนั้นเป็นต้นมา ก็ได้มีการทำข้าวกล่องให้ที่มีรูปลักษณ์สีสันสวยงามน่ารับประทานและอุดมไปด้วยคุณค่าทางโภชนาการมากขึ้น

คุณแม่ชาวญี่ปุ่นจำนวนมากมักนิยมทำข้าวกล่องให้กับลูกๆ นอกจากใช้รับประทานเป็นอาหารกลางวันใน
แต่ละวันแล้ว ถ้ามีกิจกรรมพิเศษ ก็จะมีการทำข้าวกล่องให้สวยงามยิ่งขึ้น โดยจะเพิ่มชนิดอาหารหรือปริมาณให้มากขึ้นด้วย ในระยะหลังนี้ยังมีผู้ที่ลงมือทำข้าวกล่องอย่างพิถีพิถันเพื่อเอาใจเด็ก ๆอีกด้วย อย่างเช่น มีการตกแต่งข้าวกล่องให้เป็นหน้าตัวละครต่าง ๆ เป็นต้น กล่องใส่อาหารก็มีหลากหลายช่นเดียวกัน โดยสามารถเลือกใช้กล่องใส่อาหารที่เหมาะกับอาหารในมื้อนั้น อย่างเช่นกล่องข้าวที่ออกแบบสำหรับผู้หญิง กล่องที่สามารถใส่อาหารจำพวกซุป หรือ เก็บความร้อนได้

เอะคิเบ็นคือข้าวกล่องสำหรับทานภายในรถไฟ มีขายตามสถานีรถไฟหรือภายในขบวนรถไฟ เอะคิเบ็นส่วนมากจะอัดแน่นไปด้วยอาหารที่เป็นของดีประจำท้องถิ่น ในสมัยก่อน จะมีคนเดินเร่ขายข้าวกล่องเบ็นโตะอยู่ตามชานชาลา แต่ในปัจจุบันจะมีการวางขายอยู่ตามหน้าร้าน เช่น ตามร้านค้าในสถานีรถไฟ เป็นต้น

ที่ประเทศญี่ปุ่น สามารถหาซื้อข้าวกล่องได้ง่ายตามซุปเปอร์มาร์เก็ตและร้านสะดวกซื้อ ฯลฯ ข้าวกล่องที่วางขายอยู่ตามท้องตลาดนั้นได้ผ่านการคิดพลิกแพลงเพื่อให้สามารถทานได้อย่างเอร็ดอร่อยโดยไม่ต้องอุ่นให้ร้อน นอกจากนี้ ยังมีร้านที่รับทำข้าวกล่องตามสั่งด้วยซึ่งเป็นที่ต้องการอย่างมากในย่านใจกลางเมือง